افسانه های مختلفی در رابطه با ریشه کلمه و پیدایش نام شهر ازمیر وجود دارد اما با توجه به اکتشافات تاریخی تنها یکی از این موارد مورد قبول است.
آمازون ها ، جنگجویان زنی بودند که برای حمل آسان تر اسلحه ، پستان سمت راست آنها برداشته می شد. این جنگجویان در قرن پانزدهم قبل از میلاد ، از اطراف شهر میسکایرا ( Miskyra) واقع در شرق دریای سیاه ، به سواحل ملس چای ( Meles Çay ) و باغ های هالکاپینار ( Halkapınar ) مهاجرت کردند . این زنان با موها ی بلند و پوست تیره ، جنگجویان ماهر و بی رحمی بودند . از نظر آمازون ها ، مردم بومی به غیر از پذیرفتن و اطاعت از این قوم جدید چاره ی دیگری نداشتند .
در آن زمان در منطقه ی ازمیر امروزی ، قومی به نام Elektdi زندگی می کردند . مردم منطقه با آمازون های مهاجم وارد جنگ شده و آنها را شکست دادند . پادشاه Elektdi با رئیس قبیله ی آمازون ها ی مغلوب اسمایرنا ( Smyrna ) ازدواج کرده و نام شهر را به نام همسرش تغییر داد .
این کلمه ، در زبان های مختلف ، تحت تاثیر لهجه های مختلف قرار گرفته و به شکل های مشابه مورد استفاده بوده است : زمیرنا ، اسمیرنه ، سمیره ، سیمیره ، لسمیره ، کسیمیره ، سینیروس ، میرینا ، سامورنا ، سیمیرا ، زمیرنا ، زیمیررا ، ایسمیره ، یزمیر .
در لهجه ی ایون قدیم ( İyon ) ، با اضافه شدن حرف ای ( i ) به اول کلمات ، نام این شهر ، ایزمیرنا ( izmirna ) بوده است . که در نهایت امروزه کلمه ازمیر ( izmir ) به عنوان نام این شهر مورد استفاده قرار می گیرد .
