ترکیه به دلیل قرار گرفتن بر روی صفحات تکتونیکی فعال، همواره با خطر زلزله مواجه بوده است. زمینلرزههای اخیر در الازیغ و مانیسا، نگرانیها را در مورد ایمنی و آمادگی در برابر این بلایای طبیعی افزایش داده است. در این مقاله، به بررسی مناطق زلزلهخیز ترکیه، طبقهبندی ریسک زلزله در استانهای مختلف، و منابع اطلاعاتی برای آگاهی بیشتر میپردازیم.
مناطق زلزله خیز ترکیه
ترکیه به چهار منطقه اصلی زلزله خیز تقسیم می شود:
- منطقه گسل شمالی آناتولی (North Anatolian Fault Zone): این گسل از شرق به غرب ترکیه کشیده شده و از شهرهای بزرگی مانند استانبول، ازمیت، و ارزروم عبور می کند. این منطقه شاهد برخی از بزرگترین و مخرب ترین زلزله های تاریخ ترکیه بوده است.
- منطقه گسل شرقی آناتولی (East Anatolian Fault Zone): این گسل در شرق ترکیه قرار دارد و از شهرهای الازیغ، بینگول و وان عبور می کند. این منطقه نیز سابقه زلزله های شدید را دارد.
- منطقه گسل دریای اژه (Aegean Sea Plate): این منطقه شامل سواحل غربی ترکیه و جزایر دریای اژه می شود. زلزله های این منطقه معمولاً با سونامی همراه هستند.
- منطقه گسل بیتلیس (Bitlis-Zagros Fold Belt): این منطقه در جنوب شرقی ترکیه قرار دارد و خطر زلزله در آن کمتر از سایر مناطق است.
استان های زلزله خیز ترکیه
بر اساس مطالعات سازمان مدیریت بحران و بلایای طبیعی ترکیه (AFAD)، استان های زیر در معرض خطر بالای زلزله قرار دارند:
- استانبول: به دلیل قرار گرفتن بر روی گسل شمالی آناتولی، استانبول در معرض خطر بالای زلزله قرار دارد.
- ازمیر: این شهر نیز بر روی گسل دریای اژه قرار دارد و سابقه زلزله های شدید را دارد.
- بورسا: این شهر در نزدیکی گسل شمالی آناتولی واقع شده و خطر زلزله در آن بالاست.
- کوکائلی: این استان در منطقه گسل شمالی آناتولی قرار دارد و در سال ۱۹۹۹ شاهد یک زلزله ویرانگر بود.
- هاتای: این استان در جنوب ترکیه و در منطقه گسل شرقی آناتولی واقع شده است.
نقشه زلزله ترکیه و اهمیت آن
نقشه زلزله (Deprem Haritası) یک ابزار حیاتی برای درک خطر زلزله در مناطق مختلف ترکیه است. این نقشه که توسط سازمان مدیریت بحران و بلایای طبیعی ترکیه (AFAD) تهیه شده است، مناطق زلزلهخیز را بر اساس شدت و احتمال وقوع زلزله به پنج گروه تقسیم میکند:
- گروه ۱: خطر بسیار بالا
- گروه ۲: خطر بالا
- گروه ۳: خطر متوسط
- گروه ۴: خطر کم
- گروه ۵: خطر بسیار کم
این نقشه به شهروندان و مسئولان کمک میکند تا با آگاهی از میزان خطر زلزله در منطقهی خود، اقدامات لازم برای کاهش خسارات و افزایش آمادگی را انجام دهند.
خطر زلزله در استان های ترکیه
گروه 1 – استان های با خطر زلزله بالا
بالیکسیر، مانیسا، ازمیر، آیدین، موغلا، دنیزلی، بوردور، ایسپارتا، بورسا، یالووا، بیلجیک
ساکاریا، کوجالی، دوزچه، هاتای، کرشهیر، بولو، کارابوک
Cankiri، Bartin، Amasya، Tokat، Erzincan، Canakkale، Tunceli، Bingol
موش، حکاری، سیرت، عثمانیه، کریک کاله
گروه 2 – استان های با خطر زلزله بالا
استانبول منطقه 1 و 2، سیرناک، بیتلیس، آدیامان، قهرمانماراس، وان
تکیرداغ، زونگولداک، آنتالیا، افیون، سامسون، ارزروم
اردهان، قارص، ایغدیر، باتمان، دیاربکر، الازیغ
Malatya، Adana، Kutahya، Eskisehir، Usak، Corum، Cankiri، Agri
گروه 3 – استان های با خطر زلزله متوسط
در استان های گروه 3 خطر زلزله در مقایسه با گروه 1 و 2 کمتر است.
اسکی شهیر، آنتالیا، ادیرنه، تکیرداغ، استانبول، کاستامونو، سینوپ
سامسون، اردو، گیرسون، آرتوین، ماردین، سانلیورفا، غازیانتپ، کیلیس، برخی از مناطق آدانا
Kahramanmaras، Sivas، Gumushane، Bayburt، Kayseri، Yozgat، Nevsehir، Corum، آنکارا، قونیه، مرسین
گروه 4 و 5 – استان های کم خطر زلزله
سینوپ، گیرسون، ترابزون، ریزه، آرتوین
کرکلارلی، آنکارا، نوشهیر، ادرنه، آدانا، نیگده، قونیه، آکسارای
کارامان بخشی از گروه 5 است.
درک خطر زلزله در استان های ترکیه
منابع اطلاعاتی برای آگاهی از خطر زلزله
- وبسایت AFAD: سازمان مدیریت بحران و بلایای طبیعی ترکیه (AFAD) اطلاعات جامع و بهروزی در مورد خطر زلزله، اقدامات پیشگیرانه و آمادگی در برابر زلزله ارائه میدهد.
- دولت الکترونیک ترکیه (e-Devlet): شهروندان ترکیه میتوانند از طریق دولت الکترونیک، خطر زلزله و خطوط گسل در منطقهی مسکونی خود را مشاهده کنند.
آمادگی در برابر زلزله
آگاهی از خطر زلزله در منطقهی زندگی و انجام اقدامات پیشگیرانه، میتواند به کاهش خسارات و تلفات جانی در صورت وقوع زلزله کمک کند. برخی از این اقدامات عبارتند از:
- آماده کردن یک کیف اضطراری: این کیف باید شامل آب، غذا، دارو، لباس گرم، چراغ قوه، باتری و سایر وسایل ضروری باشد.
- شناسایی مکانهای امن در خانه و محل کار: در صورت وقوع زلزله، باید به سرعت به این مکانها پناه ببرید.
- شرکت در دورههای آموزشی آمادگی در برابر زلزله: این دورهها به شما آموزش میدهند که چگونه در هنگام زلزله رفتار کنید و جان خود و دیگران را نجات دهید.
سخن آخر
زندگی در ترکیه با وجود خطر زلزله، میتواند تجربهای لذتبخش و enriquecedor باشد. با آگاهی از خطر زلزله در منطقهی خود و انجام اقدامات پیشگیرانه، میتوانید از زندگی در این کشور زیبا و متنوع لذت ببرید.