تاریخچه و سنت های قهوه ترک

تاریخچه و سنت های قهوه ترک

وقتی صحبت از قهوه به میان می آید، نوشیدنی های کمی می توانند با تجربه غنی و معطر قهوه ترک رقابت کنند. این نوشیدنی سنتی تاریخچه طولانی و جذابی دارد و جایگاه ویژه ای در قلب و فرهنگ مردم کشور ترکیه دارد. در این پست وبلاگ، تاریخچه قهوه ترک، انواع قهوه ترک، طرز تهیه آن و دنیای جذاب فال قهوه را بررسی خواهیم کرد.

تاریخچه قهوه ترک

منشا قهوه ترک را می توان به قرن پانزدهم، زمانی که قهوه به امپراتوری عثمانی معرفی شد، جستجو کرد. افسانه ها حاکی از آن است که اولین قهوه خانه در استانبول، پایتخت امپراتوری، در سال 1475 افتتاح شد. از آنجا، محبوبیت قهوه در سراسر امپراتوری و فراتر از آن گسترش یافت.

قهوه ترک به سرعت به بخشی جدایی ناپذیر از فرهنگ و زندگی اجتماعی ترکیه تبدیل شد. این نه تنها به دلیل طعم غنی اش بلکه به دلیل تعاملات اجتماعی که تسهیل می کرد نیز مورد توجه قرار گرفت. قهوه خانه ها تبدیل به مکان های گردهمایی پر جنب و جوشی شدند که مردم برای بحث در مورد سیاست، ادبیات و زندگی روزمره گرد هم می آمدند.

در زمان امپراتوری عثمانی، قهوه را در دیگ مخصوصی به نام «cezve» تهیه می کردند و در فنجان های کوچکی به نام «فینکن» سرو می کردند. قهوه با جوشاندن دانه های ریز آسیاب شده قهوه با آب و شکر، بدون فیلتر کردن تفاله ها دم می کرد. این منجر به یک قهوه قوی با طعمی منحصر به فرد شد.

عثمان سریم (Osman Serim)، به عنوان یكی از كارشناسان مشهور مواد غذایی ، اشاره دارد اولین سلطانی كه قهوه به صورت تشریفاتی و در مراسمی برای وی سرو شد، سلیمان اول معروف به « سلیمانِ کبیر » می باشد.

ثبت در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو

روش های خاص آماده سازی خاص قهوه ترک ، شیوه های دَم کردن و فرهنگ غنی و عمومی قهوه ترک در نزد مردم ترکیه ، کاملا ارزش آن را داشت که در سال 2013 ، در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو به ثبت برسد؛ چراکه این سنت در ترکیه به عنوان نماد مهمان نوازی و دوستی شناخته شده و افراد محلی هنگام دورهمی های خود در قهوه خانه جهت گپ و گفت و نیز خوشامد گویی به بازدیدکنندگان ، آن را سرو کرده و می نوشند.

بر این اساس ، همیشه سرو قهوه در ترکیه هنگام بازدید از دوستان و خانواده ، بخش مهمی از هر مراسم پذیرایی یا مناسبت به شمار می آید. از این رو، سرو قهوه یکی از بخش های مهم و اساسی در جشن های عروسی ، نامزدی ، تولد و تقریبا هر مراسمی می باشد. علاوه بر این ، گرفتن فال قهوه نیز یکی دیگر از مشخصه های قهوه ترک بوده که درکنار محبوبیت خود این نوشیدنی ، از جمله عوامل تشکیل اولین قهوه خانه در استانبول و گسترش آن در سایر نقاط اروپا می باشند.

تاریخچه و سنت های قهوه ترک
تاریخچه و سنت های قهوه ترک

قهوه ترک و فال قهوه

گرفتن فال قهوه ترک ، روشی بسیار رایج برای گرفتن فال در ترکیه می باشد؛ بدین صورت که پس از نوشیدن قهوه ، براساس ته نشین قهوه و طرح و نقوش بجای مانده در بدنه و ته فنجان ، گذشته و آینده شما در آن شکل می گیرد. برای گرفتن فال قهوه می بایست پس از مراجعه به یک فالگیر (Falcı)، و نوشیدن قهوه ، نعلبکی خود را روی در فنجان گذاشته و پس از انجام آرزو یا نیت ، آن را سمت قلب خود برگردانید.

پس از سرد شدن فنجان و افتادن نقش و نگارِ حاصل از این کار، فالگیر فال شما را می خواند. چنین افرادی را می توانید به راحتی در گوشه اطراف شهر پیدا کنید.

طرز تهیه قهوه ترک

قهوه ترک در یک قهوه جوش یا جِذوه (cezve) ، تهیه می شود . یک ظرف مخصوص کوچک با دسته ای بلند است که به طور سنتی از مس ساخته شده می شود که معمولا برای تهیه یک فنجان قهوه ترک کافی است . یک فنجان آب (به اندازه فنجان قهوه) ، و دو قاشق چایخوری قهوه را، بخوبی با هم ترکیب کنید.

از آنجایی که هرگز پس از درست کردن قهوه ، شکر به آن اضافه نمی شود، بهتر است آن را هنگام دم کردن قهوه به محتویات قهوه جوش اضافه نمایید (دو حبه قند برای شیرین شدن ، یک حبه قند برای کمی شیرین شدن و بدون قند یا شکر برای درست کردن قهوه تلخ). پس از جوشیدن قهوه ، بگذارید کف کند و درست پیش از سر رفتن آن ، قهوه جوش را از روی حرارت بردارید؛ این کار وجود کف فراوان بر روی قهوه شما را تضمین می کند.

برحسب عرف ، قهوه ترکِ بدون کف ، مطلقا قابل قبول نمی باشد. سرو قهوه همراه یک لیوان آب (درکنار یک شیرینی ترکیه ای)، بخشی از این فرایند تهیه و سرو قهوه ترک می باشد.

انواع قهوه ترک

قهوه ترک Mirra

یک قهوه قوی و کمی تلخ می باشد که نام آن از واژه عربی «مرارة» به همین معنی گرفته شده است. این طعمِ تلخی که به دلیل دو بار تَف دادن دانه های قهوه می باشد، تلخی اش به اندازه قهوه سنتیِ ترک نیست. اغلب نیز به منظور کاهش میزان تلخی مزه آن ، به این قهوه هل یا سایر طعم دهنده ها اضافه می شود که احتمالا رایج ترین نوع قهوه در جنوب شرقی ترکیه به ویژه در اروفا است.

قهوه تهیه شده بر روی شن داغ ، ذغال یا خاکستر

روش های مختلفی برای درست کردن قهوه ترک وجود دارد که از جمله آنها می توان به تهیه قهوه بر روی شن داغ ، ذغال یا خاکستر، اشاره داشت. ناگفته پیداست هرکدام از این روش تهیه ها، موجب طعم متفاوتی در قهوه می شود؛ هرچند درست کردن آن روی شن داغ ، احتمالا سنتی تر از سایر روش های می باشد.

قهوه ترک Menengiç

در واقع با دانه هایی غیر قهوه و کاملا متفاوتی تهیه می شود. در حقیقت دانه های مورد استفاده برای این قهوه از دانه درختی به نام Pistacia Terebinthus درست شده است که بومی جنوب شرقی ترکیه است. قهوه Menengiç فاقد کافئین بوده و دارای طعم میوه ای تر نسبت به قهوه معمولی می باشد؛ گرچه این قهوه از دانه های خشک شده این گیاه درست می شود، اما طرز تهیه آن کمابیش همانند قهوه ترک معمولی است.

این نوع قهوه یک نوشیدنی محلی به حساب میاید و خارج از ترکیه به سختی یافت می شود، پس بهتر است حتما هنگام رفتن به ترکیه نوشیدن آن را امتحان کنید . این قهوه همانند قهوه ترک ، دارای خواص بسیاری است.

Dibek

قهوه ترک Dibek، که با کوبیدن دانه های قهوه در یک هاون بزرگِ سنگی آماده می شود که به دلیل استفاده از چنین روشی ، دارای طعم و رنگی متفاوت ، سبک تر، تلخیِ کمتر (نسبتأ شیرین)، و نسبت به سایر قهوه ها تا حدودی غلیظ تر می باشد؛ طرز تهیه قهوه Dibek نیز کمی متفاوت تر از قهوه های دیگر است و بجای آب سرد، باید از آب گرم استفاده نمود.

با توجه به اینکه در قهوه خانه های ترکیه انواع مختلفی قهوه را در منو خود ارائه می دهند ، اما اگر شما یک قهوه سبک و تقریبا شیرینی را سفارش دهید، حتما قهوه Dibek را برای شما می آورند.

قهوه ترک با طعم دهنده هایی چون Damla Sakızlı (آدامس کُندور رومی)

شکلات ، هل ، وانیل ، فندق و کارامل ، همه از جمله طعم دهنده هایی هستند که می توان آنها را به قهوه ترک اضافه کرد . از رایج ترین این طعم دهنده ها می توان به Mastic یا کندور رومی (مصطکی)، اشاره داشت که طعم منحصر به فردی به قهوه ترک داده و می توان گفت طعم آن را تا حدی تکمیل می کند.

ممکن است متوجه اضافه شدن چنین چیزی در قهوه خود نشوید اما طعم قهوه را بهتر می کند.

منابع:

پیوست به گفتگو

مقایسه ملک ها

مقایسه